Choć rzadko kto zdaje sobie z tego sprawę, niekiedy pracodawca będzie zobowiązany do zatrudnienia zwolnionego przez siebie pracownika.

Przesłanki, których zaistnienie jest do tego niezbędne zostały określone w art. 9 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (t.j. z 2018 r., poz. 1969).

Pracodawca powinien ponownie zatrudnić zwolnionego pracownika w sytuacji, gdy:

• rozwiązał z nim stosunek pracy w ramach zwolnienia grupowego,
• w okresie 15 miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem zaczął rekrutować pracowników w tej samej grupie zawodowej,
• zwolniony pracownik zgłosił zamiar podjęcia pracy u tego pracodawcy w ciągu roku od rozwiązania stosunku pracy.

Powyższe uprawnienie nie będzie zatem przysługiwało pracownikom zwalnianym indywidualnie.

Co niezwykle istotne powyższy obowiązek trwa jedynie do czasu zatrudnienia innego pracownika (zob. wyr. SN z 18.10.2005 r. (II PK 81/05, OSNP 2006, Nr 19–20, poz. 290).

Niewykonanie przez pracodawcę obowiązku ponownego zatrudnienia pracownika uzasadnia roszczenie pracownika o nawiązanie stosunku pracy oraz o odszkodowanie na podstawie art. 471 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 300 Kodeksu pracy. Roszczenie o odszkodowanie przysługuje niezależnie od wygaśnięcia roszczenia o nawiązanie stosunku pracy ze względu na niezachowanie terminu z art. 264 § 3 Kodeksu pracy (zob. wyr. SN z 20.1.2015 r., III PK 52/14, OSNP 2016, Nr 9, poz. 114).

Ze szczególną sytuacją będziemy mieli do czynienia, gdy na jeden wakat zdecyduje się kandydować kilku byłych pracowników. Wtedy uzasadnione jest przyznanie pracodawcy całkowitej swobody wyboru pracownika w ramach danej grupy. Nakładanie jakichkolwiek wymogów na pracodawcę pozbawiłoby go swobody w wyborze pracowników, która i tak została już bardzo ograniczona (zob. red. K. Walczak, Ustawa o szczególnych zasadach rozwiązywania
z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Komentarz, Warszawa 2022, P. Antczak, Ponowne, s. 33 czy M. Kośmider, Obowiązek s. 11).

Sąd Najwyższy podkreślił, że przesunięcie pracowników na inne stanowisko pracy nie jest ponownym zatrudnieniem w tej samej grupie zawodowej (zob. wyr. SN z 21.9.2001 r., I PKN 781/00, OSNP 2003, Nr 18, poz. 432).

radca prawny Monika Klempous